Hoe verder?

En toen werd het dus weer stil.

Van meneer Samcik geen enkel antwoord ontvangen, maar ik weet niet eens zeker of mijn tekst wel naar het juiste e-mailadres is verzonden.

Hoe meer je je fixeert op een bepaald perspectief, hoe groter de teleurstelling als het dan toch (wederom) niet lukt. Dit is een les die ik eerder al eens heb geleerd, maar blijkbaar niet helemaal is blijven hangen.

Vanzelfsprekend hebben diverse gedachten mij de laatste weken beziggehouden. Kan ik nu eindelijk bouwen of toch weer niet? Beginnen in 2012? Hoe ga ik het financieren? Hoe snel ga ik bouwen, wanneer is het af? Dat ik de bouw formeel in 2012 moet beginnen, is zeker, anders verloopt onze bouwvergunning en dankzij de Brusselse ecoterroristen kan ik voor het huis dat wij gekozen hebben na 1 januari 2013 geen nieuwe bouwvergunning meer krijgen.

Op de rest van de vragen heb ik vooralsnog geen antwoord. Wel kan ik na de eerste frustratie wat meer begrip opbrengen voor de bank. Onder de huidige economische omstandigheden moeten met name banken voorzichtig zijn en risico's beperken. Daarnaast heb ik het recht niet om de bank te zien als schuldige omdat zij hun eigen geld niet uit willen lenen - althans: niet op dit moment en niet onder de gevraagde voorwaarden.

Wordt vervolgd. Hopelijk.

0.30: Ga terug naar de gevangenis!

Ga niet langs Start! U ontvangt geen tweede hypotheekkrediet!

De laatste dagen heb ik een aantal malen gezegd: beter een negatief besluit dan de onzekerheid van het almaar moeten wachten. Nu is het zo ver, ik heb mijn negatieve besluit. Voel ik me nu beter? Niet bepaald.

Volgens een goede bekende van mij uit Californië moet je, om bij een bank een krediet te krijgen, eerst aantonen dat je dat krediet niet nodig hebt. Het lijkt erop dat hij gelijk krijgt.

Vanavond heb ik de hulp ingeroepen van Maciej Samcik, financieel verslaggever voor Gazeta Wyborcza, Polen's belangrijkste dagblad. Op zijn weblog (Pools) behandelt hij allerlei thema's die te maken hebben met de financiële wereld en houdt hij praktijken van Poolse banken en andere financiële instellingen tegen het licht. Het zal niet de eerste keer zijn dat een artikel op een weblog met tienduizenden lezers (en dus mogelijke imagoschade) zeer veel voor elkaar krijgt...

Geachte heer Samcik,

Ik heb lang getwijfeld of ik deze brief zou sturen. Op dit moment zit ik in een situatie die me volgens mij geen alternatief meer biedt. Ik heb onze geschiedenis beschreven in onderstaand document.

Bij voorbaat dank voor uw aandacht!

----------------------------------------------------------
Sinds 2008 ben ik, samen met mijn verloofde, een gelukkig eigenaar van een bouwkavel in Otwock bij Warschau. Liever gezegd: eigenlijk is alleen mijn verloofde eigenaresse. De kavel, liggend in een terrein waar eengezinswoningen verrijzen, waarvoor bouwvoorwaarden zijn afgegeven waar duidelijk uit blijkt dat ze een woonbestemming heeft, heeft in het grondregister nog altijd de status landbouwgrond, wat pas veranderd kan worden na aanvang van de bouw. Als gevolg daarvan kan ik als Nederlander geen eigenaar worden van de grond zonder extra bureaucratische procedures (lees: toestemming van het Ministerie van Binnenlandse Zaken). Fantastische wetgeving.

Nu is het tijd om te beginnen met de bouw - althans: dat hoopte ik. De bouwvergunning ligt allang klaar, het bouwjournaal ook, de aannemer... het enige wat nu nog van pas zou kunnen komen, is wat geld. En dus hebben we een probleem.

De situatie ziet er als volgt uit: we hebben de kavel gekocht in een periode waarin het vanzelfsprekend was om hypotheekkredieten in Zwitserse franken te nemen. De koers op de dag van uitbetaling was 2,1601 zł voor 1 frank. Hoe de koers zich de laatste maanden heeft ontwikkeld, mag bekend geacht worden. Omdat wij slechts een kavel kochten en geen ruim appartement in het centrum van Warschau, stoorden de hogere maandlasten mij niet in het bijzonder. Waarschijnlijk betaal ik hoe dan ook nog altijd minder dan wanneer ik destijds een hypotheekkrediet in Poolse złoty's had genomen. Een gevolg van dit alles is dat ik voor een hypotheekkrediet om een huis te bouwen feitelijk bij slechts één bank aan hoef te kloppen, nl. bij dezelfde bank die de aankoop van de kavel heeft gefinancierd. Een hypotheek in het kadaster voor twee verschillende banken is immers geen optie en niemand met een gezond verstand zou vandaag besluiten een krediet in Zwitserse franken af te betalen.

Ik weet dat allemaal. Eurobank weet het ook en - zo is mijn indruk - gebruikt dat tegen mij.

Reeds half juni ben ik begonnen met het verzamelen van documenten die als bijlage moesten dienen voor de kredietaanvraag. Allereerst uiteraard de berekening van de kredietwaardigheid en die bleek niet al te best. Vanwege de “schandalig dure” Zwitserse frank (in juni 3,25 zł, inmiddels schommelend tussen 3,50 en 3,60 zł) berekende de bank mijn hypotheeklast volgens die koers, alsof ik het hele krediet op die dag af zou moeten betalen. Gewoon, omdat de procedure nou eenmaal zo is en door de jaren heen heb ik ruimschoots geleerd dat je je hier nooit af moet vragen wat het nut of de logica achter een procedure is.

In dat geval misschien een alternatieve route? Ik neem een consumptiefkrediet zodat ik in ieder geval de fundering vast kan bouwen en, hopende dat de rust in de tussentijd terugkeert, later een hypotheekkrediet om de rest van het huis te bouwen (en het consumptiefkrediet af te lossen). Wederom op naar Eurobank, omdat deze bank op dat moment het beste aanbod had op het gebied van consumptiefkredieten. Maar niet voor mij. Al snel bleek dat consumptiefkredieten bij Eurobank uitsluitend verkrijgbaar zijn voor Polen, omdat de Poolse identiteitskaart (dowód osobisty - die heb ik natuurlijk niet) het enige document is dat door Eurobank (what's in a name!) voor deze producten wordt erkend. Zuivere discriminatie, hetgeen ook in Polen grondwettelijk is verboden. Het woord “discriminatie” werkt overigens vaak als een rode lap: “De eis om een Poolse identiteitskaart te tonen heeft geenszins tot doel om u als klant te discrimineren”, aldus een verontwaardigde bankmedewerkster. Ja, als ik een ongeval veroorzaak heb ik ook niet de bedoeling iemand te verwonden of om te brengen, toch zal ik mij voor de rechter moeten verantwoorden als dit me overkomt. Maar ja, banken zijn banken.

Ik besloot te controleren of de procedures van Eurobank inderdaad buitenlanders uitsluiten van consumptiefkredieten. Ik belde naar het servicenummer van Eurobank. Na antwoord gegeven te hebben op alle relevante en minder relevante vragen, was het antwoord dat “de optie consumptiefkredieten voor u niet actief is”. Of ik misschien interesse had in een consolidatiekrediet, zodat ik het dubbele zou gaan betalen voor mijn eerste hypotheekkrediet? Nee, niet echt, ik ben uitsluitend geïnteresseerd in een consumptiefkrediet. Helaas, onmogelijk, want identiteitskaart, want de Bankwet (Prawo Bankowe). Gelukkig gaat het hier slechts over de Bankwet in de uitvoering van Eurobank, want bij de concurrentie begrepen ze niet echt wat het probleem was. “Een buitenlands paspoort met een verklaring van registratie van uw verblijf is voldoende.” Soms is een beetje fatsoen het enige wat ontbreekt.

En dus... nog steeds zonder krediet. In de tussentijd wist ik een vriend te overtuigen om mee te doen aan het krediet als zijnde borgsteller. Voor de goede orde: niet nodig, maar op deze manier kan ik tenminste proberen de door de bank op kunstigmatige wijze verlaagde kredietwaardigheid te repareren. Ook heb ik toestemming om een kavel en woning in Biała Podlaska in te brengen als extra onderpand. In opdracht van de bank heb ik twee taxaties laten uitvoeren... 1.400 złoty...

Het eindresultaat? Wachten, nog altijd wachten, in feite al sinds juli. De eerste kredietaanvraag die, samen met de bijlages, werd ingediend, is vermoedelijk verdwenen - ik heb er althans nooit meer iets van gehoord. Daarna keerde een werkneemster terug bij de bank - dezelfde persoon die in 2008 ook ons dossier behandelde. Ik hoopte dat dit zou betekenen dat een en ander nu snel geregeld wordt. Helaas, alhoewel ik de indruk heb dat deze dame doet wat ze dan, zat ik er toch flink naast. Inmiddels is het november. Een maand geleden belde de aannemer, of hij mij verder maar moest vergeten. In juli was het weer hopeloos, maar augustus, september en oktober waren allemaal maanden waarin het huis in ruwe staat gebouwd had kunnen zijn. Dat alles is me door Eurobank afgenomen. Momenteel schijnt ons dossier in behandeling te zijn door iets genaamd Kredietcomité. Het besluit had woensdag 2 november moeten vallen.

Het viel vandaag, op 4 november. Negatief. Omdat? “Te hoog risico.” Dat klinkt als: Daarom niet, lekker puh! Omdat we u niet mogen! Uiteraard, banken hebben het recht een kredietaanvraag af te wijzen - zonder opgaaf van redenen, maar ik vind dat getuigen van een gebrek aan respect en fatsoen. Over welk risico gaat het? Ik heb geen flauw idee. Te lage inkomsten? Welnee, de bank gaf zelf eerder een “acceptatie van inkomsten” af. Te weinig onderpand? Alles was nagerekend, het klopte allemaal.

Eenvoudige zaken kunnen voor banken enorm gecompliceerd zijn. Ik begrijp ook dat banken zich in moeten dekken tegen bepaalde risico's. Ik ben echter geen afgestudeerd professor economie. Voor mij is het allemaal heel simpel: ik wil een huis bouwen, ik weet dat ik dat financieel aankan, want als ik dat niet zou weten, zou ik er niet aan beginnen. Maar of er nog wat gebouwd gaat worden? Uitsluitend dankzij Eurobank - in 2011 niet meer. Voorlopig kan ik slechts een (eerste) hypotheekkrediet afbetalen voor een kavel waarop ik - dankzij diezelfde bank - niets kan bouwen.

0.29: Stilte

De toezegging dat er vandaag een eindbesluit zou komen, klonk oprecht en betrouwbaar. Maar ja, er op vertrouwen dat een bank de waarheid spreekt? Zoek de vaud...